Let's Gro: Nieuwe strategie voor het doorbreken van armoede

Bij Hieroo vinden we het belangrijk om midden in de maatschappij te staan. We zijn ons bewust van de uitdagingen en kwetsbaarheden van vandaag en we proberen hier niet alleen met elkaar over te praten, maar we proberen het praten ook om te zetten in daden. Dit doen we onder andere door de verschillende Community Challenges, het partnerschap met bijvoorbeeld Emma at Work en MeetUps. Daarnaast maken we ook dankbaar gebruik van andermans kennis en kunde en om die reden was Jonge Consultant Bas vorige week in De Oosterpoort te vinden.

Let’s Gro
Ieder jaar komt in Groningen jong en oud samen om een aantal dagen te praten over de toekomst van Groningen. Onder de noemer “Let’s Gro” worden belangrijke thema’s zoals het woningtekort, de klimaatcrisis en het effect daarvan in Groningen en armoede besproken. En juist dat laatste thema spreekt mij zo aan, want hoe kunnen wij onszelf zo gelukkig prijzen als er een steeds groter wordende groep met een laag inkomen toeneemt? Hier in Groningen Stad moet maar liefst 13.6% rondkomen van een laag inkomen. Wat mij betreft had je het label “laag inkomen” ook wel “ontzettend tot onmogelijk laag inkomen” kunnen noemen, want twee ouders en twee kinderen vallen pas onder deze categorie bij €2080[1]. En natuurlijk is het niet zo dat je van dat budget op straat moet leven, maar ik vind dat mensen meer verdienen. Het leven moet ook leuk zijn; samen op vakantie kunnen, af en toe nieuwe kleding kunnen kopen, samen een avond naar de bioscoop en allebei je kinderen kunnen laten sporten.

Afgelopen vrijdag presenteerde de Groningse wethouder Isabel Diks een nieuwe strategie om armoede de ban in te doen: de Sociale InvesteringsExploitatie. Samen met een aantal knappe koppen willen ze armoede gedag zeggen, maar zijn ze zich ook bewust dat de huidige aanpak niet werkt. De Sociale InvesteringsExploitatie vraagt een andere manier van denken en wijst gelijk de gevoelige plek aan: wij zien investeringen in mensen als kostenpost en niet als een investering. De SIE is een plan op de lange termijn dat ons in de eerste jaren echt wel geld gaat kosten, maar wat op de lange termijn gaat terugbetalen in onder andere zorgkosten en de arbeidsmarktkrapte. Deze plannen werden kracht bij gezet door presentaties van onder andere Harry Kruiter van het Instituut voor Publieke Waarden en hoogleraar Health Technology Assessment Erik Buskens.

Maar hoe?
Dat is een vraag die niet makkelijk te beantwoorden, want er gebeurt al ontzettend veel. In Groningen wordt 62% van de begroting uitgegeven onder de noemer “Vitaal en sociaal”. Hieronder vallen Cultuur, Welzijn, Gezondheid & Zorg, Sport, Onderwijs en Werk en Inkomen. Op iets meer dan één miljard euro is dat dus best een klap geld[2]. Toch slagen we er niet voldoende in het geld in het sociale domein effectief te besteden, want de armoede neemt alleen maar toe. Met die gedachte zijn er een aantal knappe knoppen bij elkaar gekomen en nam Isabelle Diks – wethouder Armoede, Inkomen en Schulden in de Gemeente Groningen – ons mee in het verhaal om radicaal anders te gaan investeren in mensen en kwam ze met een nieuwe strategie om armoede te ontbreken: de sociale investeringsexploitatie.

De sociale investeringsexploitatie
Grote maatschappelijke uitdagingen zijn vaak grote maatschappelijke uitdagingen omdat acties op de korte termijn niet afdoende zijn. Daarom kijken we hier naar de toekomst en stellen we doelen voor 2035 of 2050. Dit zie je terug bij de aanpak van de klimaatcrisis en het oplossen van het woningtekort, maar nog niet in de aanpak van armoedebestrijding. Waarom niet? Omdat wij investeringen linken aan rendement en wij “investeringen” in mensen dan ook niet zien als iets dat ons wat oplevert, maar alleen als iets dat ons wat kost: de zorgkosten. Terwijl zorg die je verleent wel degelijk wat kan opleveren: denk eens aan gezonde levensjaren of geluk. We vinden het alleen lastig om dit te vertalen in harde euro’s en daarom zien we het als een kostenpost: we geven het geld uit en we krijgen er geen geld voor terug. Maar wat nou als we het sociaal domein net zo gaan inrichten als het fysiek domein? Isabel Diks was voorheen wethouder in Leeuwarden met onder andere de fysieke leefomgeving in haar portefeuille en daar zag ze dat het heel anders ging: voor de bouw van bijvoorbeeld een woonwijk werd een grondexploitatie gemaakt. Die exploitatie was voor de lange termijn en kost de eerste jaren ontzettend veel geld, maar na verloop van tijd zie je daar een kantelpunt. Toch hoor je de eerste jaren niemand klagen over verlies en grote uitgaven, terwijl er dan nog nauwelijks geld binnenkomt. Juist, deze “kostenpost” zien we als een investering welke op lange termijn gaat renderen.

En nu?
Gemakkelijker gezegd dan gedaan, want natuurlijk zitten ook hier haken en ogen aan. Maar het brengt ons wel terug naar de basis: hoe kijken wij naar mensen? In dit geval gaat het om mensen in armoede, maar zo zijn er een tal van voorbeelden te noemen waarin we de menselijke maat soms kwijt zijn. Het zou fijn zijn als we elkaar af en toe wat meer gunnen, want leven in armoede is geen pretje. En ook al voelt zo’n sociale investeringsexploitatie misschien een beetje als een ver-van-mijn-bed-show en is dat misschien niet iets waar jij en ik morgen mee aan de slag kunnen: ook wij kunnen wat doen.

Net zoals dat de klimaatcrisis van ons allemaal is en we de coronacrisis alleen met elkaar eronder krijgen zou ik willen vragen om met elkaar af te spreken dat wij in 2030 in Nederland geen armoede meer kennen en dat iedereen daar een steentje in bijdraagt: hoe klein of groot dat steentje ook is.

Bronnen:
[1] Ontwikkelingen in (langdurig) laag inkomen – Sociaal Planbureau Groningen
[2] Begroting-in-een-oogopslag.pdf (groningen.nl)