Mijn kompas voor betekenisvol werken

Oké, maar verbinding waartussen dan? Goeie vraag! Het antwoord is… dat hangt af van mijn zoekgebied! Vanuit mijn achtergrond in ontwerpen ben ik vaak gefocust op het maken van verbinding tussen een organisatie en de behoeften van hun doelgroep/klanten. Ik duik echter ook graag in complexe vraagstukken waar meerdere partijen betrokken zijn en samen moeten werken om tot verandering & vernieuwing te komen. De rode draad hierin is voor mij het maken van verbinding om bij te kunnen dragen aan een betere wereld.

Maar ja, bijdragen aan een betere wereld, dat wil iedereen wel. Zeker de millenials die nu op allerlei plekken de arbeidsmarkt betreden (hebben), maar hoe doe je dat in je dagelijks werk? Dat zit hem bij mij vooral in klein beginnen, bewuste keuzes maken en gesprekken stimuleren over de waarde die je wilt creëren met je werk. Als connection detective heb ik mijn eigen innerlijke kompas hiervoor ontwikkeld. Daarnaast ben ik aan de slag gegaan bij Hieroo Rotterdam, waar onze missie is: ‘Vandaag werken aan een betere stad van morgen’. Hier gaan mijn collega’s en ik lokaal aan de slag voor opdrachtgevers (met onze gele Hieroo-fiets!) en doen we een sociaal innovatieproject. Symbolisch was ook het krijgen van het boek ‘Het millenial mysterie’ (geschreven door Jasper Scholten) in mijn eerste week, over de zoektocht van millenials naar voldoening. Al had ik de bevestiging uit een boek niet nodig om te weten dat ik niet alleen ben hierin. Herken je dat? Graag vertel ik je in dit artikel meer over wat als ‘Connection Detective’ mijn kompas is en ik hoor graag hoe jij het aanpakt!

De onbewuste basis voor mijn kompas: samenwerken voor meer (economische) waarde of meerwaarde?
Tijdens mijn afstudeerproject bij Ford hield ik mij bezig met vragen als: Hoe kun je als bedrijf samenwerken met partijen zoals je klanten, andere bedrijven of juist met gemeentes, om complexe problemen op te lossen en relevant te blijven? Wanneer er normaal een nieuw project wordt gestart, is vaak al snel de vraag: wat is de business case? Wat levert het ons op? Echter, wanneer er meerdere partijen betrokken zijn bij een project speelt niet alleen jouw winst een rol, maar ook die van je partner, of de meerwaarde voor de maatschappij. Hoe kom je dan toch tot een business model dat werkt voor de andere betrokkenen? Hoewel ik me er toen nog niet bewust van was, legde dit project de basis voor mijn eigen kompas voor betekenisvol werken en waarde creëren voor de maatschappij. 

Mijn TU Delft-begeleider Marina interesseerde mij in de rol die waarde speelt in dit soort vraagstukken en het feit dat keuzes hierover vaak instinctief gemaakt worden (1). Wanneer je een business model bepaalt, kan die gevolgen hebben voor de meerwaarde voor je klant, andere bedrijven, de maatschappij en je eigen organisatie. Dit kan leiden tot conflicten. In mijn afstudeerproject heb ik onderzocht hoe mogelijkheden voor het samen creëren van waarde verkent kunnen worden in het ontwerp- of innovatieproces. Hierbij maakte ik onderscheid tussen drie elementen (zie afbeelding). 1: De waarde propositie die je aanbiedt aan andere partijen (bijvoorbeeld in de vorm van een service die je aanbiedt aan een klant). 2: De waarde die je zelf afleidt (value capture, bijvoorbeeld monetaire waarde uit abonnementsgeld). 3: De manier waarop die waarde wordt geco-creëerd in interactie. Deze drie onderdelen vormen de basis van een business model gebaseerd op interactie in plaats van puur op economische waarde gebaseerde transactie.  

Deze drie elementen zijn weergegeven in een canvas (zie afbeelding) waar plaats is voor verschillende typen waarde die voor een partij relevant kunnen zijn. Door dit canvas stapsgewijs in te vullen kan in kaart gebracht worden wat partners elkaar te bieden hebben en hoe zij op basis daarvan waarde kunnen co-creëren. Hierbij wordt de waarde die dit project oplevert voor verschillende partijen expliciet gemaakt. Dit zorgt ervoor dat je hierover beter en gerichter kunt praten om vervolgens bewuste keuzes te maken. Dit is iets wat ik in elk project kan toepassen; wie zijn de betrokkenen, wat zijn hun doelen en welke waarde propositie bieden zij aan en welke waarde ontvangen zij daarvoor terug. Naast deze uitwisseling van waarde kan er natuurlijk ook extra waarde gecreëerd worden zonder daarvoor iets terug te krijgen, bijvoorbeeld maatschappelijke waarde doordat een oplossing ervoor zorgt dat er minder medische kosten zijn. Dit is een vraag die je jezelf kan blijven stellen: hoe zorgt dit project of deze samenwerking ervoor dat er ook waarde wordt gecreëerd voor de maatschappij of planeet, in plaats van er alleen uit te putten? 

Kompas 2.0: Een gat in de markt of een gat in de maatschappij?
Sinds mijn afstuderen ben ik nog bewuster bezig met de waarde die door en voor verschillende betrokkenen gecreëerd wordt en wat dat betekent voor de maatschappij en onze leefomgeving. Verschillende ervaringen zorgen ervoor dat ik mijn kompas weer kan bijschaven of testen. Recent waren dat de trainingen van Mark de Lat over het gebruik van de B.corp standaard als hulpmiddel voor betekenisvol ondernemen en werken. We bespraken een toevoeging of alternatief voor op zoek gaan naar een gat in de markt om geld te verdienen: namelijk op zoek gaan naar een gat in de maatschappij om bij te dragen aan een betere wereld.

Dit zorgde ervoor dat ik reflecteerde op het hand in hand gaan van financiële waarde en sociale, ecologische en maatschappelijke waarde. Geld is vaak nodig om impact te kunnen hebben, maar in een betekenisvol business model is daarnaast plaats voor die andere type waarde. Zoals de sociale waarde door te zorgen voor een omgeving waarin werknemers & leveranciers kunnen groeien en maatschappelijke & ecologische waarde door bij te dragen aan een versnelde energietransitie. Gelukkig beginnen meer en meer organisaties te realiseren dat ze hun verantwoordelijkheid moeten nemen en willen ze ook waarde toevoegen aan de maatschappij. Ook ik kan en wil daar aan bijdragen, door het gesprek over meervoudige waarde aan te gaan met opdrachtgevers, collega’s en anderen. 

Verder als connection detective
Ik noem mezelf een connection detective, want alleen door verbinding te maken in interactie, kan waarde worden uitgewisseld en gecreëerd. Ik gebruik het zoeken naar meervoudige waarde als kompas, met oog voor zowel de benodigde financiële kant, als de waarde voor de maatschappij, mensen en planeet. Daarnaast is er ook nog een pijltje naar m’n onderbuikgevoel en m’n eigen grenzen ;). Nieuwe ervaringen helpen mij om mijn kompas te testen en aan te passen waar nodig. Ook heb ik nog tal van vragen, zoals hoe meet en valideer je verschillende soorten waarde en is elk stapje in de goede richting voldoende? Ik blijf dus bewegen in deze zoektocht, met mijn kompas in de hand.

Wil je ook je eigen kompas ontwikkelen? Breng de projecten waar je mee bezig bent, de organisatie waarvoor je werkt of wilt werken of je eigen onderneming in kaart en beantwoord voor jezelf de volgende vragen: 

• Wat is het doel van wat je doet?
• Welke waarde creëer je en voor wie? Gebruikswaarde voor je klant? Sociale waarde voor je werknemers? Maatschappelijke waarde voor je stad? Ecologische waarde voor de planeet? Economische waarde voor jezelf?
• Welk type waarde is belangrijk voor jou?

En inventariseer tot slot hoe je veranderingen kunt doorvoeren, klein kunt beginnen en start met het maken bewuste keuzes over hoe jij betekenisvol wilt werken.

Ik ben benieuwd of jouw organisatie ook andere typen waarde dan economische waarde expliciet maakt! Wat gebruik jij als kompas? Hoe maak jij je keuzes? Ben jij je bewust van jouw kompas? Of daarnaar op zoek? Laat me weten als je hierover graag eens in gesprek gaat, lijkt me leuk!

Stuur me een bericht, of e-mail naar marjolein.los@hieroo.nl 

Bron (1): https://www.tudelft.nl/io/delft-design-stories/de-kracht-van-bewuste-keuzes/