Een heroriëntatie: van zorg naar gezondheid

Zorg en gezondheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Logisch, want goede zorg is belangrijk voor onze gezondheid; vooral als we ziek zijn. Denk aan goede zorgverleners, bereikbare zorgorganisaties en korte wachtlijsten. Dit zijn allemaal factoren die zorgen voor betere gezondheidsuitkomsten.

Andere factoren zijn natuurlijk ook belangrijk voor onze gezondheid. Bijvoorbeeld de bereikbaarheid van gezond eten, de mogelijkheid om te kunnen sporten en de aanwezigheid van schone lucht. Hier zit de crux. Als we het hebben over ‘gezondheidszorg’, worden deze factoren vaak buiten beschouwing gelaten, terwijl ze wel degelijk invloed hebben op onze gezondheid.

In Nederland geven we jaarlijks gemiddeld per persoon ruim 7000(!) euro uit aan gezondheidszorg. Dit bedrag blijft stijgen, onder andere door de vergrijzende bevolking. Hierdoor zal de vraag naar mensen in de zorgsector toenemen, waardoor de schaarste in andere sectoren ook toeneemt. Iedereen heeft recht op gezondheidszorg, ook in een vergrijzende bevolking. Het solidariteitsbeginsel, waarin we kiezen om met de gehele bevolking voor de gezondheidszorg te betalen, komt onder druk te staan. Er komt namelijk een punt dat mensen hun premie, eigen risico of eigen bijdrage niet meer kunnen betalen. Binnen het systeem van de zorg zijn veel organisaties bezig om het huidige systeem houdbaar te houden. Het Integraal Zorgakkoord (IZA) is een voorbeeld waarbij de vastlopende zorg moet worden opgelost. Zorgorganisaties zijn niet losstaande organisaties, maar onderdeel van een integraal netwerk. Goede punten worden benoemd om dit te koesteren, bijvoorbeeld preventie, maar het blijft nog steeds binnen de grenzen van wat zorgorganisaties zelf doen.

Belangrijke oorzaken die een gezond leven koesteren, zoals toegang tot de woningmarkt, tegengaan van armoede of verbetering van luchtkwaliteit worden niet meegenomen omdat deze buiten het ‘zorgsysteem’ vallen. Dit is echter wel cruciaal voor gezondheid, welzijn en maatschappij. En daarmee zijn het ook belangrijke factoren om de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg te waarborgen.

Is het systeem van de gezondheidszorg nog wel houdbaar? Of is een verandering nodig van een zorgsysteem naar een gezondheidssysteem?

Lokaal veranderen
Er wordt nog steeds gesproken over een ‘versnipperd’ zorglandschap. Het is dus best complex om tegelijkertijd te veranderen van een zorgsysteem naar een gezondheidssysteem. Maar veranderen is nodig. Ook binnen organisaties.

Ten eerste kan gereflecteerd worden op wat organisaties kunnen bijdragen aan de gezondheid van de eigen werknemers. Een aanzienlijk deel van de totale ziektelast (ca. 5 procent) komt namelijk door arbeidsomstandigheden. Een kritische blik ontbreekt vaak. Worden gezonde reiskeuzes écht gestimuleerd? Zitten onze werknemers niet te veel? Hoe is de balans tussen werk en privé binnen de organisatie? Dit is geen pleidooi om alleen nog maar gezonde keuzes op te leggen, maar investeren in de gezondheid van werknemers is ook investeren in de eigen organisatie. Hoe gezonder werknemers zich voelen, hoe minder zij zich ziekmelden, hoe gelukkiger ze zich voelen en hoe effectiever ze zijn. Zeker in tijden waarin de pensioengerechtigde leeftijd opschuift, is meer investeren in vitaliteit op de werkvloer essentieel.

Om echter een gezondheidssysteem te bewerkstelligen, moeten organisaties ook realiseren wat voor maatschappelijke invloed ze hebben. Zeker lokaal binnen een stad kan grote impact worden gemaakt. Denk aan woningcorporaties die woningen bouwen met een gezonder binnenklimaat. Lokale overheden die het fietsgebruik en OV-gebruik stimuleren door de binnenstad autoluw te maken (meer beweging en schonere lucht). Onderwijs- en onderzoeksinstellingen die meer onderzoek doen naar een gezonde en leefbare stad. En ga zo maar door. Elke sector, en elke organisatie kan uiteindelijk een positieve invloed hebben op hoe gezond de samenleving zich voelt. Zelfs zorgorganisaties kunnen meer aan het gezondheidssysteem bijdragen door hun uitstoot, operatieafval en medicijngebruik te verminderen. Een gezondere planeet gaat namelijk hand en hand met een gezondere maatschappij.

Bij Hieroo denken we graag mee met veranderingen die lokaal beginnen. Waar organisaties elkaar kennen en van elkaar weten wat er speelt. Waar we direct met elkaar de verantwoordelijkheid kunnen nemen om een zichtbaar gezondere stad te creëren. We nodigen u uit om binnen uw eigen rol of organisatie na te denken wat voor een invloed je hebt. Om te voorkomen dat de zorg onbetaalbaar en onhoudbaar wordt, is een verandering nodig. Laten we samen het gezondheidssysteem vormen, want hier zijn we allemaal onderdeel van. Dan veranderen we samen langzaam van een onhoudbaar zorgsysteem, naar een duurzaam gezondheidssysteem.