Onderzoek vaccinatiebereidheid

Achtergrond
Het COVID-19 vaccin verdeelt landelijk de meningen: wel of niet vaccineren is de vraag. Uit het publieke debat blijkt dat men vragen heeft over allerlei aspecten van het vaccin, zoals over de verschillende vaccins en of er bijwerkingen zijn. Tegelijkertijd wordt er veel desinformatie verspreid over de (verschillende) vaccins, via bijvoorbeeld social-media. Iets wat Dhr. Bouimj (voorzitter SPIOR) onlangs aankaartte via rijnmond.nl. Reden voor Hieroo Rotterdam om dit als lokaal consultancybureau uit te zoeken én oplossingsgerichte adviezen uit te brengen.

Vraag
Vragen die opkomen bij dit maatschappelijke vraagstuk zijn de volgende: wat speelt er eigenlijk in Rotterdam rondom vaccinatie? Hoe denken Rotterdammers over het COVID-19 vaccin en willen zij zich laten vaccineren? Wat zijn eventuele drempels hiervoor en hoe kunnen wij, als samenleving, ervoor zorgen dat juiste informatie voor iedereen beschikbaar is? Uiteindelijk is de hoofdvraag geweest om erachter te komen hoe de vaccinatiebereidheid van Rotterdammers ervoor staat en welke drempels zij eventueel ervaren.

Aanpak
Om deze vragen te beantwoorden zijn Rogi en Laura, vanuit een eigen Hieroo initiatief, een actieonderzoek gestart en organiseerden zij een online World Café evenement. Voor dit evenement zijn verschillende stakeholders uitgenodigd om oplossingsgericht de resultaten te bespreken. Dit hebben we gedaan door onder leiding van Hieroo en SeederDeBoer consultants interactieve werkvormen toe te passen om gestructureerd tot oplossingsgerichte ideeën te komen. Om het World Café te voeden is via een online enquête (15 vragen) bij 200 respondenten in Rotterdam input verzameld. Daarnaast zijn ongeveer 50 respondenten fysiek geïnterviewd op straat. Gezien de geringe tijd en middelen hebben we gekozen om de enquête online te verspreiden via sleutelfiguren met een groot netwerk.

Terwijl we de enquête afnamen waren we in contact met relevante doelgroepen rondom dit thema. Zo hebben we gaandeweg veel contact gehad met de GGD Rotterdam-Rijnmond, het SPIOR en de wijkraden Delfshaven en Noord. Dit om de enquête te verspreiden maar ook om het online World Café te organiseren. Uiteindelijk hebben we tijdens het World Café 4 uur gesproken met in totaal 11 verschillende relevante partijen. Aanwezig waren de GGD Rotterdam-Rijnmond, het SPIOR, een huisarts,verpleegkundigen, studenten (Geneeskunde en Social Work), een socioloog, apotheker, artsen, een viroloog, leden van wijkraden Delfshaven en Noord, en welzijnsorganisatie SOL Netwerk.

Resultaat
Aan de hand van de resultaten van de enquête zijn er drie overkoepelende thema’s ontstaan: informatievoorziening, het vaccin en de vaccinatiecampagne. Per thema is er door de deelnemers van het online World Café één oplossingsgericht idee ontwikkeld.

Informatievoorziening: Hoe kun je sleutelfiguren inzetten en identificeren om moeilijk bereikbare groepen te benaderen?

• Beweeg mee met de doelgroep die op dat moment wordt gevaccineerd.
• Door sleutelfiguren in te zetten kunnen moeilijk te bereiken doelgroepen worden gevonden d.m.v. échte verhalen en goede informatie.
• Via lokale organisaties de juiste sleutelfiguren identificeren.

Het Vaccin: Waarom prikken we ook alweer?

• Collectieve geheugen opfrissen t.a.v. vaccinatie in het algemeen.
• Ervaring met andere vaccins delen.
• Jongeren via sociale media inzetten in combinatie met het ‘gewone’ nieuws (als soort influencers).
• Daarnaast belang van het voeren van een inclusieve campagne.

Vaccinatiecampagne: Hoe kun je eenduidig communiceren over het vaccinatieprogramma en tegelijkertijd ruimte laten voor aanpassingen die er per definitie zijn?

• Één partij in de lead.
• Gebruik van sleutelfiguren om maatwerk te creëren.
• Visuele routekaart in meerdere talen aanbieden.
• Informatie over het vaccinatieprogramma moet up-to-date blijven en op één centrale plek zijn.

Ten slotte zijn bovengenoemde uitkomsten en resultaten van het actieonderzoek gepresenteerd aan de GGD Rotterdam-Rijnmond. De uitkomsten zijn goed ontvangen en intern wordt gekeken hoe onze bevindingen kunnen bijdragen aan het grotere geheel.

Learnings Rogi en Laura
Als we terugblikken, zien we dat we erg veel hebben gedaan in een korte periode, namelijk een actieonderzoek én een online evenement in een kleine anderhalve maand. Door de tijdsdruk is onze grootste learning geweest om snel knopen door te hakken en flexibel te zijn in het aanpassen van onze plannen. Dit hield ook in dat we soms moesten roeien met de riemen die we hadden. Zo hadden we, om ons bereik te vergroten, liever meer mensen fysiek geënquêteerd. Logischerwijs is dit tegenwoordig lastiger gezegd dan gedaan. Zo moeten de maatregelen gewaarborgd worden (e.g. 1,5 meter), mondkapjes en desinfectiemateriaal geregeld worden. Zo werd fysiek enquêteren een project op zichzelf met een waslijst waar allemaal aan gedacht moest worden.

Daarnaast was het niet mogelijk om het World Café fysiek te organiseren. Hier moesten we dus ook flexibel zijn en online het programma invullen. Om online een vier uur durende interactieve sessie te organiseren met in totaal 16 deelnemende mensen, was een flinke klus maar we kunnen terugblikken op een zeer geslaagd evenement. Bij dit project hebben we ook stappen gemaakt in het tegelijkertijd organiseren van verschillende onderdelen van een programma, zonder op voorhand te weten wie erbij zal zijn en wat je wilt bespreken. Het online World Café moest georganiseerd worden terwijl we nog bezig waren met het actieonderzoek. Dit was een uitdaging die ons veel heeft gebracht in het leren omgaan met onvoorspelbaarheden en blinde vlekken.

Tot slot was het leuk en leerzaam om met zo veel verschillende partijen te schakelen. Zowel gedurende het actieonderzoek als voor de organisatie van het World Café hebben we continu geschakeld met mogelijke participanten voor het World Café, de GGD Rotterdam-Rijnmond, verschillende stakeholders die ons hielpen bij het verspreiden van de enquête en de interne samenwerking tussen Hieroo en SeederDeBoer.