Rotterdamse Stadslandbouw: Duurzaam, vers, en gezond

Je wilt duurzaam, gezond en vers eten, maar met het huidige voedselsysteem is dat zo makkelijk nog niet. We zijn ons bewust van klimaatverandering en de noodzaak tot verandering, maar houden een systeem in stand dat met name gericht is op de korte termijn. Als maatschappij kijken we nog te weinig naar duurzamere oplossingen voor het verbouwen van eten die op de langere termijn meer beter zijn voor ons woongebied, ons eten, en onze toekomst. 

We worden steeds vaker en nadrukkelijker geconfronteerd met een veranderend klimaat. Dit vraagt om het bewuster omgaan met zowel het voedsel dat we importeren als met het voedsel dat we verbouwen. Dit gaat helaas nog vaak gepaard met veel extra grondstoffen, zo is de verwerking, productie, en het vervoer van al het eten verantwoordelijk voor een derde van de wereldwijde CO2 uitstoot. Een bijzondere aanpak dat hier een oplossing voor biedt is stadslandbouw. Maar wat is stadslandbouw?  

Stadslandbouw
Stadslandbouw is het produceren van voedsel in en om een stad. Wat kun je je daar dan concreet bij voorstellen? Dit kan van alles zijn, van volkstuinen en schooltuintjes tot een voedselbos bij een woon-zorgcomplex en een boerderij binnen de stadsgrenzen.  

De meeste mensen zullen wel bekend zijn met volkstuinen en schooltuintjes, maar een voedselbos is andere koek! Een voedselbos is een door de mens ontworpen systeem met verschillende gewassen, gericht op duurzame voedselproductie (voor een actueel voorbeeld in Rotterdam, bekijk het werk van Coöperatie Ondergrond).  

Een andere vorm van stadslandbouw die je steeds meer ziet, is de coöperatieve boerderij. Het komt voor in allerlei vormen en maten, maar vaak betalen leden een startbedrag en een maandelijkse contributie. In ruil voor dit alles krijgen leden elke maand een tas vol voedsel en inspraak over de toekomst van de boerderij (voor een lokaal Rotterdams voorbeeld, verwijs ik je graag naar Herenboeren Rotterdam). 

Langetermijndenken en kortere ketens

“Alles wat langzaam groeit leeft vaak ook langer, terwijl dat wat snel groeit, vaak ook snel weer afsterft.” Max de Corte, Coöperatie Ondergrond 

Wat Max noemt zie je bij planten, maar vaak net zo goed bij bedrijven of mensen. Nog te vaak zijn we bezig met het oplossen van de problemen op de korte termijn, in plaats van na te denken over hoe we willen dat de toekomst eruitziet. Alles moet snel gebeuren, er moeten snelle oplossingen zijn, quick fixes, en de problemen van vandaag hadden eigenlijk gisteren al opgelost moeten zijn. 

In plaats van na te denken over de komende tien, hoogstens twintig jaar, moeten we richting geven aan en focussen op de komende honderd jaar! We moeten meer plannen gaan maken over waar we over een eeuw staan. Hoe ziet je stad er dan uit, wat zijn de behoeftes? Door problemen en mogelijkheden nu te (h)erkennen kunnen we er vroeg op inspelen en betaalt het zich vanzelf uit. 

Iets wat stadslandbouwinitiatieven allemaal gemeen hebben is dat ze de afstand tussen je bord en waar (en hoe) je eten wordt geproduceerd willen verkleinen. Ze doen dit vaak met bedoeling dat je een beter idee krijgt van hoeveel werk er zit in het verbouwen van eten en zo weet je zeker dat je lekker, gezond en vers eet.  

Daarnaast zijn veel stadslandbouwinitiatieven per saldo duurzaam. Ter illustratie: als je een voedselbos wilt aanplanten, dan duurt dat ongeveer 15 jaar voordat de bomen vruchten afwerpen. Maar als een voedselbos eenmaal vruchten produceert, dan kan het dat ook doen voor een aanzienlijk langere tijd. Tevens is een voedselbos als groenvoorziening in een stad ook lucratiever, aangezien het op termijn minder onderhoudskosten van snoeien en maaien heeft dan een park. Verder betaalt een voedselbos zichzelf ook terug door de opbrengst van de oogst. 

Hetzelfde geldt voor een stichting waarbij mensen geld moeten inleggen en dan vaak nog wel een jaar of twee moeten wachten voordat ze hun eerste tas vol boodschappen krijgen. Dit maakt het boeren ook duurzamer, want een boer kan echt dat produceren wat zijn/haar consumenten willen en hoeft zo niet in te zetten op schaalvergroting en het bewerken van elke centimeter land (ten koste van biodiversiteit) om rond te komen, want het inkomen is al gegarandeerd.  

“Vroeger moest de boer op elke centimeter van zijn akker gewassen verbouwen, wat ten koste ging van de biodiversiteit. Doordat Herenboeren de boer een vast salaris biedt is er letterlijk meer ruimte voor biodiversiteit.” Lucas van Zuijlen, Herenboeren Rotterdam 

Deze voorbeelden zijn andere systeemvormen dan de meer korte termijn vormen die wat meer gangbaar zijn in onze maatschappij. Kan stadslandbouw heel Rotterdam voeden en kunnen we van reguliere landbouw afstappen? Nee, zeker niet. Zorgt het wel voor meer duurzame groenplekken en voorziet het in vers voedsel in de stad? Ja! Door anders na te denken over systemen en in oplossingen te denken, kunnen we een duurzamere toekomst voor Rotterdam realiseren, waar iedereen bij gebaat is.  

Een betere stad van morgen
Samen werken we vandaag aan een betere stad van morgen, dit is het ideaal van Hieroo. We verbinden, we vernieuwen en we versterken. Met elkaar maken we de stad weerbaar voor de toekomst, zodat we daar in die toekomst (misschien wel letterlijk) de vruchten van plukken. Hoe maak jij de stad weerbaar? Laat het ons weten, we zijn benieuwd en werken graag samen!