The human factor in cybercrime

In deze veranderende wereld met de snelle ontwikkeling van technologie ontkomen we er niet aan… cybercrime. Tegenwoordig ligt het percentage gestolen fietsen op 4,5%, terwijl cybercrime op 5% komt en fraude al richting de 8% gaat. Maar wie zit er nou eigenlijk achter deze mails, wat zijn de menselijke factoren die te maken hebben met cybercrime? Hoe komen daders terecht in deze wereld? En wat kun je zelf doen om een aanval te voorkomen? 

De mens achter het scherm 
Een aantal weken terug zat ik bij een masterclass van Dr. Rutger Leukfeldt, georganiseerd door Sioo. Hij vertelde over de verschuiving van criminaliteit, van de straat naar het internet. De afgelopen 30 jaar worden er steeds meer delicten gepleegd rondom IT. Afgaand op de hiervoor genoemde cijfers wordt onze samenleving op straat ‘veiliger’, maar online lopen we steeds meer gevaar. Verontrustend, want het bereik van deze vorm van criminaliteit is groter dan voorheen. En dit loopt alleen maar verder op, exacte getallen zijn lastig te noemen aangezien niet alle slachtoffers van cybercrime zich melden.  

Wie is dan de mens achter het scherm? Belangrijk om hier een beeld bij te hebben wanneer we nadenken over hoe we omgaan met cybercrime. Net als de klassieke crimineel zijn ze opportunity driven. Dit houdt in dat de levensstijl de belangrijkste drijfveer is van criminelen. Ze zijn totaal niet bezig met de toekomst. ‘Gewone’ criminelen denken niet “ik ga cybercrime erbij doen”, maar aan het doel van geld verdienen. Het is ook steeds gemakkelijker om online in contact te komen met anderen, dus de netwerken waarin de meeste daders zich begeven breiden snel uit. 

De weg naar het worden van een cybercrimineel is laagdrempelig. Al vanaf een jonge leeftijd komen we in aanraking met het internet. Van een loophole vinden in een computerspel naar een systeem hacken: je komt makkelijk in deze glijdende schaal terecht. 

Ons gedrag 
Misschien denk je nu wel, ‘ik pas niet in het plaatje van het slachtofferprofiel, daarnaast ben ik slim genoeg om er niet in te trappen!’. Totdat het je ineens in een onoplettend moment toch overkomt. Want de daders worden steeds slimmer, en de phishing mails steeds geloofwaardiger.  

Mensen overschatten zich vaak op het gebied van cybercriminaliteit. Maar hoe veilig gedragen wij ons eigenlijk online? Er gaat best veel (bijna) mis. Ben jij je er bijvoorbeeld bewust van wie allemaal met je mee kunnen kijken als je aan het werk bent in de trein? Of wat er kan gebeuren als je verbinding maakt met een gratis, openbaar wifipunt? 

De gevolgen van cybercrime zijn enorm, al worden deze vaak niet gemeld. Naast de financiële schade kampen de slachtoffers vaak ook met gevolgen voor de lange termijn, denk hierbij aan mentale schade door wat ze allemaal hebben gezien en meegemaakt. Met name hun vertrouwen in de mens is enorm geschaad. 

De kans is groot dat je fiets al een keer is gestolen. Ook cybercrime ga je dus hoogstwaarschijnlijk eens meemaken. Een mail van “de belastingdienst” die je vraagt om geld, of een datalek bij jouw organisatie. Zoals Dr. Rutger Leukfeldt benoemde: “Het gaat gebeuren, denk na over de schade. Wat kun je vandaag doen om de schade morgen te voorkomen?”