Waarom bouwen niet genoeg is: creatieve oplossingen voor het woningtekort

Wat is er aan de hand? 
Naar verwachting zal het woningtekort in 2024 verder oplopen tot 317.000 woningen. Om dit tekort aan woningen op te lossen wil de Rijksoverheid dat er in de komende zes jaar 900.000 woningen gebouwd worden. Een nobel doel, maar de realiteit dreigt dit tempo niet bij te benen. Dat betekent dat er meer nodig is: niet alleen bouwen, bouwen, bouwen, maar efficiënt omgaan met wat we al hebben.  

Hoe gaat het eigenlijk met bouwen, bouwen, bouwen? Nou, dat gaat nog niet als een raket. Het Economisch Instituut voor de Bouw rapporteert dat er momenteel 6,5% minder woningen worden gebouwd dan het jaar ervoor. Dit wordt mede veroorzaakt door hogere hypotheekrentes en de hoge kosten van nieuwbouwwoningen in vergelijking met bestaande panden. Daarnaast spelen stikstofbeperkingen en gestegen bouwmaterialenkosten een rol in deze vertraging. 

Doorstroming of verstopping? 
Bouwprojecten lopen regelmatig vertraging op omdat gemeenten en ontwikkelaars het oneens zijn over kwesties zoals het aantal sociale huurwoningen in een project. Zo zijn ze in Den Haag na 20 jaar ‘wachten, soebatten en debatteren’ eindelijk begonnen aan de bouw van de hoognodige woontorens naast centraal station. Echter, het woningtekort strekt zich niet alleen uit tot sociale woningen; ook duurdere woningen zijn schaars. Het bouwen van duurdere woningen kan natuurlijke doorstroming bevorderen en zo enkele starterswoningen vrijmaken. Dit leidt tot de vraag of het gerechtvaardigd is om projecten jarenlang te vertragen of zelfs te annuleren vanwege conflicten over sociale woningen.  

Een ander aspect dat aandacht verdient, is doorstroming. Veel mensen wonen in te grote huizen, denk aan senioren wiens kinderen het nest al hebben verlaten. Helaas is het aanbod van geschikte alternatieve woningen beperkt en ook nog eens duurder. Dit maakt het voor hen moeilijk om te verhuizen naar kleinere woningen, wat zowel hun welzijn als de algehele woningmarkt negatief beïnvloedt. 

Ook kent Nederland aanzienlijke leegstand, vooral in grote steden. Ruim 36 miljoen vierkante meter aan gebouwen staat leeg, variërend van woningen tot kerken, kantoorpanden en fabriekshallen. Hoewel niet alle leegstaande panden direct geschikt zijn, bieden herbestemming en transformatie kansen om deze ruimte te benutten en tegelijkertijd duurzamer te zijn dan sloop en nieuwbouw. 

Oplossingen 
Naast voor de hand liggende oplossingen als herbestemming en transformatie van oude panden zijn ook andere, meer out-of-the-box oplossingen mogelijk die kunnen bijdragen aan het oplossen van het woningtekort. Deze creatieve oplossingen en ideeën delen we graag met als inspiratie én als oproep om zelf ook eens een stapje buiten de gebaande paden te durven zetten.  

Het eerste voorbeeld komt van de Haagse woningcorporatie Staedion. Zij zijn begonnen met het aanbieden van ‘friends-contracten’ aan bewoners van nieuwe huurwoningen. Bij deze woningen kunnen vrienden als huisgenoten een sociale huurwoning betrekken. Ook organiseerde Staedion hiervoor een speeddate evenement voor mensen die wel graag een friends-contract zouden willen, maar niet toevallig vrienden hadden met dezelfde wensen. 

Door om te denken kan er ook veel winst behaald worden. Boos zijn op senioren die hun grote huis niet uit willen, daar schiet je niets mee op.  Creativiteit kan juist mogelijkheden onthullen. Zo wonen senioren niet alleen vaak in grote huizen, er groeit ook eenzaamheid onder deze groep. Om dit op te lossen kun je bijvoorbeeld denken aan duo-wonen. Dit is een concept waarin senioren, die dat willen, hun woning kunnen splitsen. Daarmee maken ze een appartement vrij voor starters. De starter belooft te helpen bij klusjes in en rond het huis. 

Een ander voorbeeld van een creatieve woonvorm is uuthuuskes, een iniatief van de regionale koepel Achterhoekse Wooncoöperatie. Dit zijn kleine huisjes die geplaatst kunnen worden op het erf van bestaande woningen. Ze zijn bedoeld voor jongeren onder de 28 jaar, die een sociale binding hebben met het dorp waar ze wonen maar niet op de wachtlijst staan voor een sociale huurwoning. De uuthuuskes zijn duurzaam, verplaatsbaar en betaalbaar. Ze bieden jongeren de kans om in hun eigen dorp te blijven wonen en werken. 

Laten we de bouw van een betere toekomst beginnen door de grenzen van creativiteit te doorbreken. De oplossing voor de woningcrisis ligt in het durven denken buiten de gebaande paden en het omarmen van vernieuwende ideeën.